Chi tiết bài viết - Sở giao thông Vận tải

Nguyễn Hữu Mai tức Nguyễn Từ (1914-1987), quê ở tại Diên Sanh, xã Hải Thọ, huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị, là nhà hoạt động cách mạng, nhà chính trị Việt Nam, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa III, khóa IV, đã giữ các chức vụ Tổng cục trưởng Tổng cục Đường sắt, Phó Trưởng ban Công nghiệp Trung ương, Thứ trưởng (Quyền Bộ trưởng giai đoạn 1957-1960) Bộ Giao thông-Bưu điện , Bộ trưởng Bộ công nghiệp nặng, Bộ trưởng Bộ Điện Than, Phó chủ nhiệm Ủy ban Kế hoạch Nhà nước, Đại sứ Quán đặc mệnh toàn quyền Việt Nam tại Liên Xô.

Năm 1936 tham gia hoạt động cách mạng trong phong trào dân chủ khi là học sinh Trường Kỹ nghệ thực hành Huế (Trường Ba Công). Cùng trường với ông thời đó là Nguyễn Côn sau này là Bí thư Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng; nhà báo Lưu Quý Kỳ; Thượng tướng Trần Văn Trà; Huỳnh Ngọc Huệ - Bí thư Thành ủy Đà Nẵng… Sau khi học xong làm thợ sửa chữa xe lửa tại Đà Nẵng (Đề-Pô xe lửa), tham gia vận động tuyên truyền cách mạng trong giới công nhân. Năm 1940 được kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương.

Đồng chí Nguyễn Hữu Mai cùng Bác Hồ về thăm công trường xây dựng cầu Việt Trì ngày mùng 1 Tết Bính Thân năm 1956

Năm 1942 bị thực dân Pháp bắt tại Đà Nẵng, bị kết án 15 năm tù khổ sai bị giam tại các nhà tù Hoả Lò Hà Nội, Sơn La, cuối 1943 bị đày ra Côn Đảo. Ông ngồi tù Côn Đảo với các bạn tù chính trị như Vũ Xuân Chiêm, Nguyễn Văn Vịnh, Mai Chí Thọ, Phan Trọng Tuệ, Nguyễn Thọ Chân, Võ Thúc Đồng, Nguyễn Đức Thuận, Trần Diệp... Cách mạng tháng 8 - 1945 thành công, ông được giải thoát và năm 1946 ông ra miền bắc nhận nhiệm vụ mới.

Do có chuyên môn kỹ thuật ông được Đảng phân công phụ trách các ngành liên quan đến kỹ thuật - công nghiệp đảm nhiệm nhiều chức vụ quan trọng.

- Năm 1950, Ủy viên Ban Thường vụ Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Phó Tổng thư ký.

- Năm 1951, Sở Vận tải thuộc Bộ Giao thông Công chính được Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh số 73-SL ngày 25/12/1951 bổ nhiệm ông Nguyễn Hữu Mai, giữ chức Giám đốc.

- Năm 1951, Thành viên Tiểu ban Công vận của Ban chấp hành Trung ương Đảng.

- Năm 1954, Trưởng ban vận tải tiền phương, tổng chỉ huy về vận tải của Chiến dịch Điện Biên Phủ.

- Tổng cục trưởng đầu tiên của Tổng cục Đường sắt (1955 - 1957) thuộc Bộ Giao thông Bưu điện.

- Thứ trưởng (Quyền Bộ trưởng) Bộ Giao thông Vận tải và Bưu điện giai đoạn 1957 - 1960.

- Phó Trưởng ban Công nghiệp Trung ương giai đoạn 1960 - 1965.

- Thứ trưởng thứ nhất Bộ Giao thông Bưu điện giai đoạn 1965 - 1967.

- Trưởng ban Công nghiệp Trung ương, Bộ trưởng Bộ công nghiệp nặng (tháng 11/1967 đến tháng 12/1969).

- Bộ trưởng đầu tiên của Bộ Điện và Than (tháng 12/1969 đến tháng 4/1974.

- Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kế hoạch nhà nước (1974 – 1980) hàm Bộ trưởng.

Sau đó ông còn đảm nhận chức vụ Đại sứ Quán đặc mệnh toàn quyền Việt Nam tại Liên Xô (1980 - 1982). Đại sứ tiền nhiệm là ông Nguyễn Hữu Khiếu, người kế nhiệm là ông Đinh Nho Liêm.

Ông có nhiều đóng góp quý báu trong quá trình phục hồi kinh tế, phát triển công nghiệp tại miền Bắc.

Tên đồng chí Nguyễn Hữu Mai đã được đặt tên đường tại thành phố Đông Hà

Tại Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam III (1960), Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam IV (1976) ông được bầu vào Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam.

Do các cống hiến của ông cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, bảo vệ, xây dựng Tổ quốc, năm 1984 ông được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Hồ Chí Minh.

Tin bài và Ảnh: Phan Thanh Tiến - Trưởng phòng KH-TC Sở STVT